Lichen nitidus is een zeldzame (circa 0.03%) huidaandoening gekenmerkt door het verschijnen van talrijke 1-2 mm grote papeltjes. De oorzaak is onbekend. De papeltjes zijn uniform van grootte en vorm, afgeplat, huidkleurig, soms wat bleker of roder dan de omgevende huid, en enigszins glanzend. Meestal symptoomloos, soms lichte jeuk. Het komt vooral voor bij kinderen en jong volwassenen. Voorkeursplaatsen zijn de romp, binnenkant van de bovenarmen, handruggen, genitaliën, ellebogen en polsen, nek, onder de borsten bij vrouwen. Minder vaak komt het voor aan de onderbenen, in het gelaat en handpalmen en voetzolen. De aandoening vertoont het Köbner fenomeen, papeltjes kunnen lineair gerangschikt zijn. Slijmvliezen en nagels (putjes, groeven, splijting) kunnen aangedaan zijn.



PA:
Histologisch is er een granulomateus lymfohistiocytair ontstekingsinfiltraat dat in een uitgezette dermale papil ligt. De overliggende epidermis is dun, en de retelijsten aan de zijkanten van het infiltraat reiken diep waardoor het er uit ziet als een klauw die een bal vasthoudt (ball-and-claw). Het infiltraat is nodulair en bestaat uit lymfocyten en (deels epitheloide) histiocyten, gewoonlijk met enkele reuscellen van het Langhans type. Er zijn enige vacuolaire veranderingen in het grensvlak. Er is pigmentincontinentie. De epidermis toont hierboven geringe compacte hyperkeratose, soms parakeratose. Het infiltraat wordt omsloten door verlengde retelijsten die het infiltraat als het waren 'omarmen' (hugging).



DD: lichen planus, sarcoidose, keratosis pilaris, verrucae planae, epidermale naevi, lichen amyloidosis, lichen striatus, lichen spinulosus, psoriasis guttatae

Diagnostiek: biopt van een papeltje.

Therapie:
De aandoening gaat meestal vanzelf over, ook al kan dat maanden tot jaren duren. Daarom wordt meestal geen therapie gestart. Bij jeuk of cosmetische bezwaren kan één van de onderstaande opties worden geprobeerd:
R/ lokale corticosteroïden klasse I-III bij jeuk (triamcinolon crème).
R/ systemisch prednison in ernstige jeukende gevallen.
R/ Protopic (tacrolimus) zalf of Elidel (pimecrolilmus) crème.
R/ PUVA of UVA fototherapie.
R/ UVB fototherapie.
R/ antihistaminica.
R/ Neotigason (acitretine) 0.5-1.0 mg/kg.




Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.