LICHEN PLANUS ACTINICUS / LICHEN PLANUS SUBTROPICUS home ICD10: L43.8

Lichen planus actinicus (synoniemen: actinische lichen planus, lichen planus subtropicus, lichen planus tropicus, summertime actinic lichenoid eruption, lichenoïde melanodermatitis) is een zeldzame variant van lichen planus die wordt uitgelokt door zonlicht. Het wordt vooral gezien in (sub)tropische gebieden, met name in de regio's Middellandse zee, Noord-Afrika, Midden-Oosten. Het beeld kan moeilijk te onderscheiden zijn van LE-varianten, maar in de publicaties die er over zijn verschenen wordt er toch van uitgegaan, op histologische gronden, dat het gaat om lichen planus en niet om cutane LE.

Lichen planus actinicus Lichen planus actinicus
lichen planus actinicus lichen planus actinicus


Klinisch beeld:
Er zijn verschillende varianten: annulair, dyschromisch, classic plaque-like, en gepigmenteerd maculeus. De annulaire vorm, met hyperpigmentatie komt het meest voor. Bij de dyschromische vorm ontstaan gehypopigmenteerde papels en plaques in de hals en op de dorsale handruggen. De klassieke plaque-like vorm lijkt op de gewone lichen planus, met polygonale papels maar dan op zongeëxposeerde gebieden. De gepigmenteerde vorm bestaat uit melasma-achtige gehyperpigmenteerde macula en plaques. Er zijn geen afwijkingen op de slijmvliezen of aan de nagels en het Köbnerfenomeen komt niet voor. Wel is het gelukt om de aandoening te provoceren met UVB expositie. De histologie is die van lichen planus, met veel post-inflammatoire hyperpigmentatie.

DD:
Cutane discoïde LE, subacute LE, lupus erythematosus tumidus, polymorfe licht eruptie, lymphocytic infiltration of the skin (morbus Jessner), lichenoïde geneesmiddelenreactie, erythema dyschromicum perstans (ashy dermatosisi), melasma, sarcoïdose. Er zijn meerdere grensvlakontstekingen in het gezicht die klinisch en/of histologisch op elkaar lijken, een ezelsbruggetje daarvoor is de 5 L-en (5 aandoeningen die beginnen met een L).

De 5 L-en in het gezicht:
1. lichen planus
2. licht eruptie (polymorfe licht eruptie)
3. LE (lupus erythematosus, CDLE, subacute LE, lupus erythematosus tumidus)
4. lymphocytic infiltration of the skin (Jessner)
5. lichenoid drug reaction spacer


Varianten van lichen planus:
- normaal (polygonale papels en plaques)
- annulair
- lineair
- hypertrofisch
- atrofisch
- vesiculobulleus
- erosief en ulceratief
- lichen planopilaris
- lichen planus pigmentosus
- lichen planus actinicus spacer


Therapie:
Het is een zeldzame variant en er is weinig geschreven over de behandeling. Voor de hand liggend is dat de zon moet worden vermeden en dat er goede zonnebrandcrèmes moeten worden gebruikt. Uit case-reports komen naar voren als mogelijke opties:
R/ sunscreens.
R/ Plaquenil (hydroxychloroquine) 1-2 dd 200 mg.
R/ intralesionale corticosteroïden.
R/ lokale corticosteroïden.
R/ Neotigason (acitretine) 1 dd 10-25 mg en acitretine in combinatie met lokale corticosteroïden.


Referenties
1. Katzenellenbogen I. Lichen planus actinicus (lichen planus in subtropical countries). Dermatologica 1962;124:10-20.
2. Dilaimy M. Lichen planus subtropicus. Arch Dermatol 1976;112(9):1251-1253.
3. Isaacson D,Turner ML,Elgart ML. Summertime actinic lichenoid eruption (lichen planus actinicus). J Am Acad Dermatol 1981;4:404-411.
4. Van der Schroeff JG, Schothorst AA, Kanaar P. Induction of actinic lichen planus with artificial light sources. Arch Dermatol 1983;119(6):498-500.
5. Jansen T, Gambichler T, von Kobyletzki L, Altmeyer P. Lichen planus actinicus treated with acitretin and topical corticosteroids. J Eur Acad Dermatol Venereol 2002;16:174-175.
6. Ramírez P, Feito M, Sendagorta E, González-Beato M, De Lucas R. Childhood actinic lichen planus: Successful treatment with antimalarials. Australasian Journal of Dermatology 2012;53:e10-e13.
7. Meads SB, Kunishige J, Ramos-Caro FA, et al. Lichen planus actinicus. Cutis 2003;72:377-381.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.

07-03-2022 (JRM) - www.huidziekten.nl W3C-html-4.01-valid



Diagnosecodes:
ICD10 L43.8 Overige gespecificeerde vormen van lichen planus: lichen planus actinica
ICD10 L43.8 Other lichen planus: lichen planus tropicus
SNOMED 200999007 Actinic lichen planus
DBC 13 Inflammatoire dermatosen