LYMFOEDEEM VAN PENIS EN SCROTUM home ICD10: I89.0

Lymfoedeem van de penis en het scrotum kan vele oorzaken hebben (zie tabel), onder te verdelen in infectieus, na ingrepen, inflammatoire aandoeningen, maligniteiten en overige aandoeningen. In een groot deel van de wereld is filariasis de belangrijkste oorzaak. In het Westen SOA, inflammatoire aandoeningen, obesitas, maligniteiten.


Oorzaken van lymfoedeem van de penis en het scrotum

Infecties
- filariasis (Wuchereria bancrofti)
- lymfogranuloma venereum
- urethritis door Chlamydia trachomatis
- syphilis
- herpes
- donovanosis
- tuberculosis
- blastomycosis
- Streptokokken infecties
- recidiverende furunculose
- Dengue hemorrhagic fever

Iatrogeen
- post-chirurgisch
- post-radiotherapie
- injecties met siliconen of paraffine

Inflammatoire aandoeningen
- granulomateuze ontstekingen
- hidradenitis suppurativa
- sarcoidose
- vasculitis
- inflammatoire darmziekten (m. Crohn)
- acute necrotiserende pancreatitis
- recidiverend angio-oedeem

Maligniteiten
- Paget's disease of the scrotum
- maligniteiten in inguinale lymfklieren of bekken
- lymfomen e.a. hematologische maligniteiten
- gastro-intestinale metastasen
- lymfangitis carcinomatosa

Overige aandoeningen
- obesitas
- lymfatische of lymfatisch-veneuze malformaties
- Down syndroom
- veneuze trombose
- bij peritoneale dialyse
- traumatisch nno
- compulsieve masturbatie

Idiopathisch
- primair lymfoedeem (ziekte van Meige, ziekte van Milroy)
- idiopathisch lymfoedeem (chronic idiopathic penile edema)


Diagnostiek:
Lymfscintigrafie, MRI. Serologische diagnostiek naar worminfecties indien in de Tropen geweest. Uitsluiten SOA (Chlamydia, LGV, lues). Bloedbeeld (Hb, leuko’s diff, BSE of CRP (eosinofilie? ontsteking?). Eventueel tumormarkers zoals PSA, CEA, CA 19.9, CA 125. Bij verdenking op Crohn calprotectine in faeces, consult MDL. Op indicatie screening op sarcoïdose (Angiotensine Converting Enzyme (ACE), calcium, sCD25, hemoglobine, MCV, vitamine D 1.25-OH, vitamine D 25-OH (Totaal D2+D3), ECG, X-thorax, spirometrie).

Therapie:
Behandelen onderliggende infecties en andere oorzaken. Als er geen oorzaak gevonden wordt, overweeg een proefbehandeling met doxycycline 2 dd 100 mg gedurende 2 maanden. Persisterend lymfoedeem van de penis en het scrotum is moeilijk te behandelen, eigenlijk alleen chirurgisch (consult urologie / plastische chirurgie of verwijzing naar een in lymfoedeem gespecialiseerd centrum).

mes Chirurgische excisie. Verwijderen van al het overtollig lymfoedemateus weefsel. Achterste deel van het scrotum intact laten voor overname van de lymfafvoer. Of al het weefsel verwijderen en de testes bedekken met een skin graft.
mes Reconstructie van de lymfafvoer met microchirurgie (lymphovenous anastomosis).


Referenties
1. Shim TN, Doiron PR, Francis N, Minhas S, Muneer A, Hawkins D, Dinneen M, Bunker CB. Penile lymphoedema: approach to investigation and management. Clin Exp Dermatol 2019;44(1):20-31.
2. Vives F, García-Perdomo HA, Ocampo-Flórez GM. Giant lymphedema of the penis and scrotum: a case report. Autops Case Rep 2016;6(1):57-61.
3. Modolin M, Mitre AI, da Silva JCF, Cintra W, Quagliano AP, Arap S, Ferreira MC. Surgical treatment of lymphedema of the penis and scrotum. Clinics 2006;61(4):289-294.
4. Scaglioni MF, Meroni M, Fritsche E. Lymphovenous anastomosis (LVA) for treatment of isolated penile lymphedema: A case report. Microsurgery 2020;40(6):692-695.
5. Herodotou CA, Burns RT, Whaley R, Idrees M, Mellon MJ. Sarcoidosis: A rare cause of penile edema. Urol Case Rep 2022;44:102167.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.

31-05-2023 (JRM) - www.huidziekten.nl W3C-html-4.01-valid



Diagnosecodes:
ICD10 I89.0 Lymfoedeem, niet elders geclassificeerd: lymfoedeem van penis
ICD10 I89.0 Lymphoedema, not elsewhere classified: lymphedema of penis
SNOMED 403387008 Lymphedema of penis
DBC 9 spacer Flebologie overig en lymfologie

ICD10 I89.0 Lymfoedeem, niet elders geclassificeerd: lymfoedeem van scrotum
ICD10 I89.0 Lymphoedema, not elsewhere classified: lymphedema of scrotum
SNOMED 427930001 Lymphedema of scrotum
DBC 9 spacer Flebologie overig en lymfologie