Mollusca contagiosa worden veroorzaakt door het Molluscipox virus, een pokkenvirus. Het wordt vooral gezien bij kinderen vanaf 1 jaar. Het is besmettelijk, wordt overgebracht van mens op mens door direct contact, of via voorwerpen en oppervlakten. Kinderen met atopisch eczeem zijn vatbaarder.
Volwassenen kunnen het oplopen van kinderen, maar ook via sexueel contact. In dat geval zit het vooral op en rond de genitaliën en perianaal. De molluscen ontstaan 14 dagen tot 6 maanden na de besmetting met het virus. Indien er bij volwassenen zeer veel ontstaan moet men bedacht zijn op HIV-infectie.

Klinisch beeld: glanzende, parelwitte tot huidkleurige, bolvormige papels, vaak met een delle. In een periode van 6-12 weken worden ze geleidelijk groter en kunnen dan 5-10 mm groot worden; gemiddeld meten ze 3-5 mm. Het aantal kan oplopen tot honderd. Ze komen meestal op de romp, in de hals en rond de oksels voor. Ook kunnen ze gezien worden op het gezicht, vooral op de oogleden. Bij ongeveer 10% van de kinderen, met name bij hen die aanleg tot eczeem hebben, ontstaan geïrriteerde eczeemplekken rond de mollusca. Na verloop van tijd kunnen mollusca hetzij spontaan, hetzij door beschadiging, ontstoken raken en opgeruimd worden. Meestal laat dit geen litteken achter, maar het kan wel.



Therapie:
Er is de optie om niets te doen: bij kinderen en bij gezonde personen zonder een afweerstoornis verdwijnen de molluscen vanzelf in 6-9 maanden. Kinderen krabben ze vaak ook zelf al weg of knijpen ze uit. Als het er heel veel zijn of als ze cosmetisch erg storend zijn is er toch vaak de vraag om ze te verwijderen. Curetteren onder EMLA verdoving is mogelijk, maar niet pijnloos en kan traumatisch zijn voor kleine kinderen.
Curettage, excochleatie (wegkrabben met scherpe lepel na voorbehandeling met EMLA-crème), uitknijpen.
Betadine jodium shampoo/scrub 1 dd als nabehandeling na mechanisch verwijderen.
Aanstippen met vloeibare stikstof.
Coagulatie centrum met diathermienaald of klein bolletje.
CO2-laser
Aanstippen met een zilvernitraatstift.
R/ podophylline collodium 25% LNA 10 g, 3 dagen aanstippen, 4 dagen pauze.
R/ Condylline applicatievloeistof (5 mg podofyllotoxine per ml), 3.5 ml, 3 dagen aanstippen, 4 dagen pauze.
R/ Wartec applicatievloeistof (1.5 mg podofyllotoxine per g), 5 g, 3 dagen aanstippen, 4 dagen pauze.
R/ Aldara (imiquimod) crème 3-5 keer per week aanbrengen gedurende 1 maand.
R/ Efudix (5-fluorouracil) crème.
R/ cidofovir lokale applicatie.
R/ tretinoïnecrème 0.05-0.1% FNA 1 dd. Omgeving beschermen, niet bij ogen. Brandt erg.
R/ cantharidine 0.9% oplossing is een effectieve en pijnloze aanstipvloeistof voor mollusca contagiosa, maar is in Nederland niet als product verkrijgbaar. Cantharidine wordt gewonnen uit de Spaanse vlieg (Lytta vesicatoria, vroeger Cantharis vesicatoria genoemd), een kever uit de familie oliekevers of Meloidae, ook wel blaarkevers genoemd vanwege de blaartrekkende, irriterende stoffen die ze uitscheiden bij gevaar.

Een eczeem reactie rondom mollusca kan worden bestreden met lokale corticosteroïden klasse II, of met teerzalf.

Bij AIDS en immuungecompromitteerde patiënten kunnen de mollusca talrijk zijn, groter, en endofytisch (naar binnen) groeien.


DD: cryptococcosis, histoplasmosis. Bij twijfel biopt afnemen.





Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.