Maligne otitis externa is een ernstige vorm van otitis externa, veroorzaakt door de Gram-negatieve bacterie Pseudomonas aeruginosa. De infectie kan ernstig verlopen, grote schade aanrichten, en soms fataal aflopen (vandaar de toevoeging ‘maligne’). Het komt voor bij oudere patiënten met diabetes mellitus, bij patiënten met afweerstoornissen, maar soms ook bij gezonde patiënten.

Het begint als een infectie van de huid van de uitwendige gehoorgang met Pseudomonas aeruginosa. Er ontstaat een ernstige zwelling van de gehoorgang en vaak ook van het omliggende weefsel van tragus, concha of welke delen rondom het oor, met hevige pijn en een purulente afvloed. De infectie breidt zich snel uit in de weke delen rondom de gehoorgang en geeft necrose van kraakbeen en bot van de uitwendige gehoorgang. Ook bij adequate behandeling kan de ziekte verergeren en tot de dood leiden door uitbreiding in de weke delen rondom het oor, mastoïditis, uitval van de N. facialis en van andere hersenzenuwen, osteomyelitis van de schedelbasis, sepsis en door sinus sigmoideus-trombose.

Diagnostiek:
Kweken uitwendige gehoorgang, afbeeldend onderzoek (CT scan), neurologisch onderzoek (facialis uitval?), lab (ontstekingsparameters), zo nodig bloedkweken.

Therapie:
R/ ciprofloxacine 2 dd 750 mg gedurende 6 weken. Of tot klinische genezing + 1-2 weken langer.
R/ gentamicine i.v. 5 mg/kg per 24 uur gedurende 6 weken. Of tot klinische genezing + 1-2 weken langer.
R/ ciprofloxacine 2 dd 750 mg + 12 g piperacilline intraveneus per dag gedurende 6 weken. Of tot klinische genezing + 1-2 weken langer.
R/ lokaal tampons gedrenkt in zure oordruppels FNA, of aluminiumacetotartraat 1.2% oordruppels FNA, toevoegen aan de systemische behandeling.
Verwijderen van necrose / necrotisch kraakbeen of bot onder narcose.




Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.