MELANODERMATITIS TOXICA (exogene chronische photodermatitis, inclusief Riehl's melanosis) home ICD10: L81.4

Melanodermatitis toxica (melanodermitis toxica) is een postinflammatoire hyperpigmentatie in gelaat, nek, coeur, e.a. sun-exposed gebieden, waarschijnlijk t.g.v. langdurig gebruik van oliën/zalven, met fotoactieve bestanddelen, in combinatie met zonlicht. Soms folliculaire keratose, lichenoïde papels, vesikels.

Melanodermatitis toxica
melanodermatitis toxica


Riehl's melanosis, vroeger beschreven bij ondervoede Weense vrouwen, is als entiteit opgeheven omdat het waarschijnlijk ook een photocontactdermatitis was. Riehl's melanosis werd oorspronkelijk door Riehl beschreven in 1917, als een donkerbruine tot grijsbruine hyperpigmentatie in het gelaat (voorhoofd, oren, wangen) en de nek. De oorzaak was niet duidelijk, mogelijk had het te maken met ondervoeding in de oorlogsperiode. Later is dit beeld nooit meer beschreven, maar wel vormen van hyperpigmentatie die er sterk op leken. Dit werd beschreven als melanodermatitis toxica. Bij melanodermatitis toxica is er wel een oorzaak, namelijk een post-inflammatoire hyperpigmentatie secundair aan een contactdermatitis. De dermatitis kan veroorzaakt worden door chemisch irriterende stoffen, of contactallergenen, of photo-contactallergenen. Vaak gaat het om cosmetica aangebracht op het gelaat, die een (foto-)contacteczeem veroorzaken. Riehl was het niet eens met deze verklaring en bleef volhouden dat het 2 verschillende entiteiten waren.

DD: postinflammatoire hyperpigmentatie, melasma, periorbitale hypermelanose, exogene ochronosis,, contactallergie, orthoergisch eczeem.

Therapie:
Veroorzakend agens opsporen (eventueel contactallergologisch onderzoek / photopatchtesten) en vermijden. Lokale corticosteroïden in acute fase. Eenmaal gevormd pigment is moeilijk weer weg te krijgen.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.

31-05-2023 (JRM) - www.huidziekten.nl W3C-html-4.01-valid



Diagnosecodes:
ICD10 L81.4 Overige vormen van hyperpigmentatie door melanine: melanodermatitis toxica lichenoides
ICD10 L81.4 Other melanin hyperpigmentation: melanodermatitis toxica lichenoides
SNOMED 15488007 Melanodermatitis toxica lichenoides
DBC 16 spacer Pigmentstoornissen

ICD10 L81.4 Overige vormen van hyperpigmentatie door melanine: Riehl's melanosis
ICD10 L81.4 Other melanin hyperpigmentation: Riehl's melanosis
SNOMED 24285001 Riehl's melanosis
DBC 16 spacer Pigmentstoornissen