Een mucoid cyste (digital mucous cyst) is een huidkleurig of glanzend doorschemerend solitair tumortje op het dorsale gedeelte van het distale kootje van de vinger (en soms de teen). Het komt vooral bij ouderen voor (> 40 jaar), iets vaker bij vrouwen. Het tumortje kan enkele millimeters tot een centimeter groot zijn en bevindt zich tussen het distale interphalangeale gewricht en de nagel. Het is gevuld met een helder, slijmerig, visceus vocht. Als de cyste in de buurt van de nagel zit, kan er door druk op de nagelmatrix een groef of deuk in de nagel ontstaan, in het verlengde van de cyste. Het veroorzaakt meestal geen klachten. Een enkele keer zijn er pijnklachten, door lokale druk, of het gaat samen met gewrichtspijn.

Er zijn 2 soorten mucoid cysten: met en zonder verbinding met het gewricht. Het eerste type ontstaat door slijtage, degeneratieve afwijkingen in het gewricht en kan beschouwd worden als een soort uitstulping van het gewrichtszakje (een ganglion of synoviale cyste). Deze cyste heeft via een uitloper verbinding met het gewricht. Het andere type ontstaat door een lokale overproductie, door fibroblasten, van grote hoeveelheden hyaluronzuur. Beide typen zijn geen echte cysten, want een epitheliale bekleding ontbreekt, maar pseudocysten. Klinisch zijn de 2 typen niet van elkaar te onderscheiden.



DD:
Acquired digital fibrokeratoma, infantile digital fibroma, periunguale fibromen, Koenense tumor (periunguaal fibroom bij tubereuze sclerose), fibromatosis nno, dermatofibroom, ankle-type fibrous histiocytoma, acraal fibromyxoma, eccrien poroma, digital papillary adenocarcinoma, callus, pickers nodule, accessoire rudimentaire vinger, granuloma pyogenicum, cornu cutaneum, Kaposi sarcoma, keratoacanthoom, verruca vulgaris, epitheliale inclusie cyste.

Therapie:
Een afwachtend beleid is gerechtvaardig als er geen klachten zijn. De cyste kan spontaan verdwijnen.
Herhaald leegprikken. Maak de huid goed schoon door te boenen met chloorhexidine in alcohol en maak er met een steriele grote naald of met een mesje een gaatje in en druk de inhoud uit. Er moet een glazige slijmerige substantie uitkomen. Deze procedure moet een aantal keer (2-5 keer) herhaald worden.
Exprimeren van de cyste (na punctie of excisie) gevolgd door 2 cycli van 15-30 sec cryotherapie. Het vriezen moet een eventuele verbinding naar het gewricht beschadigen, c.q. ontspoorde fibroblasten vernietigen.
Exprimeren van de cyste (na punctie of excisie) gevolgd door het inspuiten met een mengsel van triamcinolon (Kenacort 10) en lidocaïne.
Chirurgische excisie van de cyste, in toto excisie gevolgd door primair sluiten of een mini-rotatie flapje. Helaas is er een kans op een recidief, vooral bij synoviale cysten.
Opening van het gewricht door een handchirurg of orthopedisch chirurg, verwijdering van osteofyten, excisie van de synoviale cyste, sluiten van de huid. Dit is een rigoureuze aanpak, wel effectief, maar een verminderde mobiliteit van het distale interfalangeale gewricht kan een complicatie zijn.




Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.