NEC staat voor Niet Elastische Compressie therapie. Deze therapie wordt gegeven d.m.v. kortreksverbanden.
Doel: zowel het terugdringen als voorkomen van oedeem en het bevorderen van de wondgenezing. NEC geeft een hoge werkdruk en lage rustdruk in het onderbeen. Bewegen van het enkelgewricht van de patiënt is van groot belang. NEC therapie wordt ook wel ambulante compressie therapie genoemd. In combinatie met nec/verband en lopen helpt de spierpomp het bloed in de benen naar boven pompen. Vervolgens kunnen de defecte kleppen weer wat beter sluiten en neemt oedeemvorming af. De aanvoer van voedingstoffen wordt verbeterd, ulcera kunnen beter genezen en de pijn gaat weg.

Kortreksverbanden hebben een maximale lengterek van 35%. De zwachtels bevatten geen elastiek maar zijn iets rekbaar door de weefmethode. Korte rekverbanden mogen daarom dag en nacht omblijven. Compressie met hoge druk is effectiever dan lage druk. Om voldoende druk te kunnen geven zijn meerdere lagen verband nodig. Een verband moet adequaat worden aangelegd en dat vereist training.

De methode van aanleggen is vastgelegd in de CBO richtlijn ulcus cruris venosum. Wanneer men op correcte wijze zwachtelt met kortreksverbanden kan op goedkope wijze adequate oedeemreductie, meestal na een vrij korte periode, bewerkstelligd worden. N.B. Indien patiënt niet kan lopen heeft ambulant compressief verband geen nut. Bij dergelijke patiënten een lange rek zwachtel gebruiken (dit wordt meestal s'nachts afgedaan omdat het niet prettig slaapt en te strak kan zitten). Een en ander altijd volgens afspraak met de behandelend arts !

Veel voorkomende indicaties voor compressietherapie:
- chronische veneuze insufficiëntie
- ongecompliceerde ulcus cruris t.g.v. veneuze insufficiëntie
- postoperatief (amputatiestomp)
- lymfoedeem

De behandeling kan soms tijdelijk zijn, maar duurt in veel gevallen levenslang. Indien compressietherapie noodzakelijk is wegens oedeemvorming kan na afname van het oedeem een elastische kous worden aangemeten.

Contra-indicaties voor NEC:
- twijfel over de arteriële status
- acute vorm van ontsteking abcessen / erysipelas / cellulitis (na de acute fase wordt er wel gezwachteld)
- acute diep veneuze trombose ( ook hier wordt na instellen op anti-stolling zwachteltherapie geadviseerd)
- allergie voor rubberbestanddelen

Benodigdheden:
- 2 korte rekzwachtels van 8-10 cm. breedte per te verbinden been.
Bij extreem oedemateuse/dikke of lange benen kunnen meerdere zwachtels nodig zijn.
- Kleefpleister textiel of leukopor
- Polster materiaal b.v. watten en/ of pelottes (eventueel synthetische watten)
- Tubinette of buisverband

Polsteren is het opvullen van holtes in het been met watten. Meest voor de hand liggende polsterplaatsen zijn: enkelcoulissen, langs het scheenbeen en het gebied tussen de enkelknobbel en het begin van de kuit. Indien ook het bovenbeen gezwachteld moet worden is het polsteren van de knieholte van belang.

Doel van polsteren:
- het opvullen van holtes zodat het been rond wordt
- het voorkomen van blaren , striemen en bescherming van drukpunten

Techniek van het zwachtelen:
- Knip een stuk van de tubinette of buisverband. Deze moet lang genoeg zijn zodat het dubbel over het onderbeen aangelegd kan worden.
- Leg de tubinette enkel over het onderbeen aan
- Polster enkelcoulissen, tibia en waar nodig en leg de tweede laag buisverband hierover aan.
- Zwachtel van de tenenrij tot aan de knie, dubbel en tegengesteld (één rol linksom, de ander rechtsom). Zorg ervoor dat je steeds in de rol kijkt.
- De voet bij het zwachtelen haaks en recht op het been houden
- Zorg tijdens het zwachtelen voor spanning op de zwachtel en houdt de rol kort op het been.
- Zwachtel altijd de hiel mee; het compressieverband mag geen openingen vertonen
- Fixeren met pleister op zwachtel

Aandachtspunten bij het zwachtelen:
- Begin vroeg op de dag met het aanleggen van de zwachtels, in ieder geval vóór het opstaan! Het been is dan nog slank.
- Zorg dat de zwachtels zo glad mogelijk worden aangelegd zodat er geen drukplekken ontstaan.
- Frequentie van vervanging van de zwachtels is afhankelijk van oedeem en/of wonden en zal variëren van dagelijks tot 1 maal per week.De zwachtels mogen dus s'nachts om blijven.
- Leg de zwachtels opnieuw aan bij rimpelen en/of afzakken. Afzakken van de zwachtels kan door snel verdwijnen van oedeem of een te slap aangelegde zwachtel.
- Bij het verwijderen van de zwachtel zijn de drukplekken goed te herkennen (roodheid). Houdt hier rekening mee bij het polsteren.
- Leg de watten nooit direct op de huid (allergieën)
- Synthetische watten niet gebruiken bij open wonden (neemt wondvocht niet of slecht op.)
- Als beide zwachtels zijn aangebracht mogen er geen openingen te zien zijn.
- De zwachtels worden met pleister vastgezet en niet met de bijgeleverde fixatieklemmetjes!
- Kleur van de tenen: Licht rood of blauwe verkleuring van de tenen kan normaal zijn. Deze verkleuring behoort te verdwijnen wanneer de patiënt loopt. Zijn de tenen wit dan moet het verband verwijderd worden!
- Na het zwachtelen moet de patiënt nog passen in zijn schoen of pantoffel. Indien dit niet mogelijk is kunnen eventueel verbandschoenen aangevraagd worden.
- Let op pijn: Enige pijn kan na het zwachtelen optreden maar dient te verdwijnen als de patiënt gaat lopen. Indien de pijn niet verdwijnt moeten de zwachtels verwijderd worden en opnieuw aangelegd!

Oorzaken van pijn kunnen zijn:
- blaren en striemen
- afknellen van bloedvaten, de tenen zijn dan wit gekleurd.

Let op :
- afspraak zwachtelbeleid altijd door behandelend arts (mild, normaal)
- draag zorg voor uitwerken zwachtelafspraak op het zalfblad
- evalueer elke verbandsessie of en hoe er gepolsterd moet worden
- verzorg de huid onder de zwachtels goed; een wasbeurt en een laagje verzorgende (indifferente) crème of zalf doet zowel de huid als het welzijn van de patiënt goed


FOTOSERIE: HET AANBRENGEN VAN EEN NIET-ELASTISCH COMPRESSIEVERBAND:












FOTOSERIE: HET AANBRENGEN VAN EEN PROGUIDE 2-LAAGS ELASTISCH COMPRESSIEVERBAND:







Referenties

1.	NVDV richtlijn veneuze pathologie. PDF