ORTHOSTATISCHE HYPOTENSIE home ICD10: I95.1

Orthostatische hypotensie is hypotensie bij opstaan/lopen, snel overeind komen, door een plotselinge veranderende bloedvolumeverdeling. Het kan soms gedeeltelijk verbeteren door elastische compressie, b.v. een klasse II panty. Dat is de link met dermatologie: deze patiënten worden soms doorverwezen voor het aanmeten van elastische kousen.

Bij orthostatische hypotensie kan bij snel overeind komen de bloeddruk snel dalen, resulterend in een verminderde bloedtoevoer naar de hersenen met als gevolg duizeligheid of flauwvallen. Het komt vooral voor bij ouderen. Normaal wordt de snelle bloeddruk daling bij opstaan gecompenseerd door snellere hartactie en door autonome vasoconstrictie in de perifere vaten. Ouderen hebben vaak starre vaten (o.a. door aderverkalking) die zich niet zo snel meer kunnen aanpassen, en ook de pompfunctie van het hart kan minder zijn. Bij ouderen kan het ook een bijwerking zijn van bloeddrukmedicatie of een primair cardiale oorzaak, bijvoorbeeld decompensatio cordis t.g.v. een ritmestoornis of een klepaandoening. Overigens hebben vaak ook jongeren last van orthostatische hypotensie, dit is onschuldig en gaat vanzelf weer over. Soms zijn er ook huidafwijkingen zoals spastic anemic macules (zie onder Bier spots en BASCULE syndroom).

Orthostatische hypotensie kan ook optreden door aantasting van het autonome zenuwstelsel (ziekte van Parkinson, diabetes mellitus, amyloïdose, beschadiging ruggenmerg). Andere oorzaken zijn een laag bloedvolume (diuretica, uitdroging, braken, diarree, overmatig transpireren, diabetes mellitus, ziekte van Addison), of een bijwerking van (vaatverwijdende) geneesmiddelen (nitraten, calciumantagonisten, angiotensine-converterend-enzymremmers (ACE-remmers), angiotensine-II-antagonisten, alfablokkers, alcohol en antidepressiva). Orthostatische hypotensie kan ook worden uitgelokt oververhitting, lichamelijke inspanning, vermoeidheid, te veel eten.

Diagnostiek:
De anamnese volstaat. Het kan eventueel worden bevestigd door bloeddrukmetingen zitten en staand (na 1 minuut en na 5 minuten). Verder onderzoek gericht op het vinden van een oorzaak (er is niet altijd een oorzaak voor, vooral bij pubers niet).

Therapie:
Het belangrijkste advies is langzaam overeind komen. Verder het aanpakken van onderliggende oorzaken. Zorg voor voldoende vocht intake. Het aanmeten van elastische kousen of panties wordt in leerboeken genoemd bij orthostatische hypotensie maar dat is wel een vorm van symptoombestrijding die erg omslachtig is. Het continu dragen van elastische kousen kan lastig en vervelend zijn. Er bestaan geneesmiddelen die kunnen worden voorgeschreven bij orthostatische hypotensie (midodrine, fludrocortison) maar die kunnen ook weer bijwerkingen hebben.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.

31-05-2023 (JRM) - www.huidziekten.nl W3C-html-4.01-valid



Diagnosecodes:
ICD10 I95.1 Orthostatische hypotensie
ICD10 I95.1 Orthostatic hypotension
SNOMED 28651003 Orthostatic hypotension
DBC 28 Geen dermatologische diagnose