PUVA (
P +
UVA)
is een afkorting waarbij de P staat voor
psoralenen
en
UVA voor ultraviolet licht type A (320-400 nm).
Het principe van PUVA therapie is dat vlak voor de behandeling, meestal een
uur van tevoren, een tablet of capsule wordt ingenomen die psoralenen bevat
(8-MOP,
8-methoxypsoraleen). De psoralenen kunnen
ook worden aangebracht in een crème of gel of in de vorm van bad-PUVA. Psoralenen
worden ingebouwd in het DNA en na blootstelling aan UVA ontstaan er enkelvoudige
(monoadducts) verbindingen met een thymine molecuul van het DNA maar ook covalente
verbindingen met thymine moleculen van de tegenoverliggende DNA spiraal (covalent
interstrand cross-links). Hierna kan het DNA niet meer afgelezen worden en de
cel (keratinocyten, lymfocyten en andere componenten van het skin immune system)
kan de normale celfuncties niet meer uitoefenen en gaat in apoptosis. Psoralenen
hebben ook een mutageen effect.
Met 2-4 maal per week behandeling
met orale PUVA wordt een volledig verdwijnen van de huidafwijkingen bereikt
bij 75 tot 90% van de behandelden na 12-16 weken. Het effect van topicale PUVA
en bad-PUVA is vergelijkbaar. Meer informatie over de behandeling kan worden
gevonden in de
Nederlandse
richtlijn psoriasis.
PUVA therapie wordt minder vaak toegepast dan vroeger. Een aantal fabrikanten
is gestopt met de productie van psoralenen zoals Geroxalen en Oxsoralen. Er
is op dit moment geen geregistreerd geneesmiddel in Nederland. Er is alleen
nog 8-MOP leverbaar in de vorm van Meladinine (Galderma Duitsland) of Mopsoralen
(Kela Pharma België). Meladinine (methoxsaleen 10 mg) tabletten kunnnen geïmporteerd
worden. De apotheek kan ze bestellen bij bijvoorbeeld IP-International Pharmacy.
De levertijd bedraagt ca. 2 werkdagen. Sommige verzekeraars vergoeden het niet,
omdat het niet geregistreerd is. Methoxsaleen 0.3% badvloeistof is van verschillende
leveranciers te koop.
Meladinine (methoxsaleen 10 mg) tabletten (Galderma Duitsland)
Mopsoralen (methoxsaleen 10 mg) tabletten (Kela Pharma België)
Methoxsaleen
0.3% badvloeistof (Fagron) 130 ml, bestelnr 104941
Methoxsaleen 0.3% badvloeistof (Galderma Duitsland)
Orale
PUVAMeladinine (8-methoxypsoraleen (8-MOP))
2 uur voor de UV-A-belichting toedienen. De dosering is 0.6 mg/kg. Bij lichaamsgewicht
30-50 kg: 20 mg; 51-65 kg: 30 mg; 66-80 kg: 40 mg; 81-90 kg: 50 mg. De minimale
fototoxische dosis van de UV-A-belichting die een net zichtbaar erytheem veroorzaakt,
dient als begindosis. De dosis wordt geleidelijk opgehoogd, afhankelijk van
het huidtype (zie
PUVA therapie schema).
Topicale PUVA met een emulsie of gelIn
de VS is methoxypsoraleen (8-MOP) beschikbaar als specialité in de vorm van
een lotion (Oxsoralen lotion 1%). In Nederland niet. Er circuleren wel recepten
voor meladinine emulsie 0.15% zoals: carbomeerwatergel 1% 20 g, arachidisolie
40 g, 8-methoxypsoraleen 150 mg, methyloxybenzoaat 15% in propyleenglycol 0.4
ml, polysorbaat 0.8 g, aqua ad 100 ml. De concentratie van 8-MOP in lokale crèmes,
lotions, emulsies en gels ligt tussen de 0.005 en 1%. Apothekers kunnen psoraleengel
bereiden, maar het is niet eenvoudig om een goed product te maken waarin de
psoralenen gelijkmatig verdeeld zijn over de hele gel.
Bad-PUVA
met een oplossing van trioxsalen of methoxsalenTopicale PUVA kan
worden gedaan door de handen of voeten te dompelen gedurende 15 minuten in een
bad waaraan
trioxsalen is toegevoegd. Trioxsalen moet
eerst worden opgelost in ethanol. Er is een stockoplossing van
trioxsalen
0.075 mg/ml in ethanol verkrijgbaar. Hiervan 8 ml toevoegen aan
3 liter water (eind concentratie 0.2 mg/l). Het kan ook aan een bad worden toegevoegd
voor het gehele lichaam: 400 ml in 150 liter (eind concentratie 0.2 mg/l).
In Duitsland en ook bij Fagron is
methoxsaleen 0.3% badvloeistof
verkrijgbaar. Voor bad-PUVA met 8-MOP worden concentraties tussen 0.5 en 5.0
mg/l gebruikt. Voor een handenbad of voetenbad 0.25 ml Meladinine® Lösungskonzentrat
0.3% toevoegen aan 1.5 l water. Voor een geheel bad (150 liter) 25 ml Meladinine®
Lösungskonzentrat 0.3% toevoegen aan 150 liter badwater.
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.