PERI-ORBITAAL OEDEEM home ICD10: R60.0

Periorbitaal oedeem (oedeem rond de ogen, oedeem van de oogleden, oedema peri-orbitale) kan meerdere oorzaken hebben zoals angio-oedeem, rosacea (Morbihan syndroom), (contact-)eczeem (schilfering) of infectie (pijn, rood, warm, koorts). In een review uit 2012 van Sobel et al. worden de oorzaken ingedeeld in 4 categorieën: medicatie, na chirurgie of trauma, infectieus, en niet-infectieus. Er zijn vele geneesmiddelen die peri-orbitaal oedeem kunnen veroorzaken (zie tabel). Dit is niet breed bekend. Verder kan periorbitaal oedeem ontstaan na trauma zoals fracturen en kneuzingen van de orbita, bij CPAP (continuous positive airway pressure), chirurgie aan oogleden of orbita, neuscorrecties, cochlea implantaten en wortelkanaalbehandelingen. Voorbeelden van infectieuze oorzaken zijn erysipelas en cellulitis, voorbeelden van niet-infectieuze oorzaken zijn angio-oedeem en morbus Morbihan. Zie verder de tabel.

DD: angio-oedeem, urticaria factitia, erysipelas, cellulitis, contactdermatitis, constitutioneel eczeem, hooikoorts, rosacea, haematoom, trauma, lymfoma.

Angio-oedeem (Quincke-oedeem)
angio-oedeem ooglid


Geneesmiddelen die periorbitaal oedeem kunnen veroorzaken:
Alendroninezuur, aspirine, atracurium, cisplatine, clozapine, diltiazem, doxorubicine, ethosuximide, fluorouracil, hyaluronidase, hydralazine, ibuprofen, imatinib, irbesartan, lamotrigine, metformine, methotrexaat, naproxen, nifedipine, pemetrexed, pioglitazon, rifampicine, risperidon, sulfafurazol, sulfamethizole, sulfanilamide, sulfasalazine, mesalazine, sulfiet, topiramaat, verapamil.
En epoxyhars (geen geneesmiddel), methsuximide (niet in NL), oprelvekin (niet in NL), pokkenvaccin, rosiglitazon (van de markt gehaald), sulfacetamide (niet in NL), sulfathiazol (niet in NL).

Infecties die periorbitaal oedeem kunnen veroorzaken:
erysipelas, cellulitis, amoebiasis, blister beetle dermatitis, Chagas disease, Epstein-Barr virus, hepatitis B, necrotiserende fasciitis, ophthalmofilariasis, ophthalmomyiasis, Paederus keratoconjunctivitis (Nairobi red eyes), Pott’s puffy tumor, Rocky Mountain spotted fever, spider bite, trichinellosis.

Overige aandoeningen die periorbitaal oedeem kunnen veroorzaken:
angio-oedeem, atopisch eczeem, blepharochalasis, contactdermatitis, cutis laxa, dermatomyositis, hooikoorts, juveniele dermatomyositis, Langerhans cell histiocytosis, discoïde LE en subacute LE, lymfoom, metastasen, rosacea (morbus Morbihan), ziekte van Crohn, colitis ulcerosa, IgG4-related-orbital disease bij IBD, tumor necrosis factor receptor-associated periodic syndrome, urticaria, sickle cell orbitaal infarct, Tolosa-Hunt syndroom, inflammatoire systeemziekten (autoimmune thyroiditis, sarcoidosis, granulomatosis with polyangiitis (GPA), systemic lupus erythematosus, amyloidosis), dacryoadenitis, infecties (borrelia, lues, TBC).

Aandoeningen die unilateraal oedeem van het gelaat kunnen veroorzaken:
cellulitis (erysipelas van het gelaat), doorgemaakte cellulitis (restschade), orbital cellulitis, oedeem nno, lymfoedeem nno, angio-oedeem (kan éénzijdig zijn), herpes / Ramsay Hunt syndroom, kaak- of tandheelkundige ontstekingen, pericoronitis, Ludwig angina, sinusitis, ontstekingen en tumoren glandula parotis, stenen of andere blokkade afvoergang glandula parotis, lymfangitis carcinomatosa, lymfoom, Hodgkin lymfoom, contactdermatitis, fotodermatose (bij eenzijdige belichting), granulomateuze ontsteking van het gelaat (Morbihan, meestal symmetrisch), orofaciale granulomatosis (Melkersson-Rosenthal, meestal symmetrisch), multipel myeloom, recent trauma, recente operaties, de bof (mumps), hemangioom, tufted angioma, dermatomyositis, worminfectie (gnathostomiasis, Gnathostoma spinigerum).

Aandoeningen die een persisterende zwelling van het gelaat kunnen veroorzaken:
Cushing syndroom, hypothyreoïdie, amyloidosis, lymfoom, Hodgkin lymfoom, granulomateuze ontsteking van het gelaat (Morbihan, meestal symmetrisch), orofaciale granulomatosis (Melkersson-Rosenthal, meestal symmetrisch), multipel myeloom, lepra (facies leonina).



Referenties
1. Sobel RK, Carter KD, Allen RC. Periorbital edema: a puzzle no more? Curr Opin Ophthalmol 2012;23(5):405-414. PDF
2. Queen D, Hedayat AA, Magro C, Geskin LJ. An unusual cause of bilateral orbital swelling: Immunoglobulin G4-related orbital disease arising in a patient with ulcerative colitis. JAAD Case Rep 2019;5(7):634-638.
3. Monaghan TM, Albanese G, Kaye P, Thomas JD, Abercrombie LC, Moran GW. Orbital Inflammatory Complications of Crohn's Disease: A Rare Case Series. Clin Med Insights Gastroenterol 2018;11:1179552218757512.
4. Roach REJ, van Doorn R, de Bruïne FT, Arend SM, Visser LG. Een migrerende zwelling van het gelaat. Nederlands Tijdschrift voor Dermatologie en Venereologie 2018;28(9):60-63.


Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.

31-05-2023 (JRM) - www.huidziekten.nl W3C-html-4.01-valid



Diagnosecodes:
ICD10 R60.0 Gelokaliseerd oedeem: periorbitaal oedeem
ICD10 R60.0 Localized edema: periorbital edema
SNOMED 49563000 Periorbital edema
DBC 27 Diagnose niet nader omschreven