Cholestatische pruritus (jeuk door de ophoping van galzouten) kan voorkomen bij diverse leveraandoeningen, maar ook als tijdelijk fenomeen in de zwangerschap. De meeste patiënten met leverafwijkingen zijn al bekend en onder behandeling bij MDL artsen; zoniet dan labonderzoek: leverenzymen, bilirubine direct, bilirubine totaal, totaal galzuren (normaal < 10 μmol/l, bij cholestasis soms waarden in de range 100-500). De behandeling bestaat vooral uit aanpak van het onderliggende leverprobleem door de MDL arts. Daarnaast kan medicamenteus de hoeveelheid galzouten worden verlaagd met cholestyramine of colesevalem (dat wat minder bijwerkingen geeft). Soms worden ook statinen (Simvastatine) voor geschreven, of een statine + ezetimibe, eventueel gecombineerd met cholestyramine of colesevalem. Indien dat allemaal onvoldoende helpt is rifampicine nog een optie. Er zijn goede studies die aantonen dat rifampicine 1-2 dd 300 mg (5-10 mg/kg) helpt bij cholestatische pruritus. De veiligheid is redelijk, maar rifampicine kan een enkele keer leverfunctiestoornissen verergeren. En er zijn vaak interacties met andere geneesmiddelen.

R/ Questran (cholestyramine) 3 dd 4 gram (1 sachet). Beginfase 12-16 g (3-4 sachets) per dag; onderhoudsdosis 4-8 g (1-2 sachets) per dag; max. 24 g (6 sachets) per dag.
R/ Cholestagel (colesevalem) 625 mg, 2500 mg (4 tabletten) tot maximaal 3750 mg (6 tabletten) per dag in 1 of 2 doses.
R/ Zocor (Simvastatine) 1 dd 10-20 mg.
R/ Ezetrol (ezetimibe) 1 dd 10 mg.
R/ Inegy (ezetimibe / simvastatine) 1 dd 10/20 mg of 's avonds 10/40 mg.
R/ rifampicine 1-2 dd 300 mg.
R/ Lotio alba FNA, of ander schudsel symptomatisch (mentholschudsel).
R/ lokale en systemische overige antipruriginosa.
R/ Naloxon (naltrexon). Beginnen met een halve tab van 50 mg, na 1 uur andere helft, daarna 1 dd 50 mg indien goed verdragen, zonodig Primperan er bij geven.







Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.