Bij
chronische nierinsufficiëntie (uremie) kan jeuk
optreden. De jeuk wordt veroorzaakt door het
ophopen van afvalstoffen
in het bloed (verhoogd ureum, maar ook andere deels onbekende afbraakproducten),
en ook door
droge huid.
Therapie:
Indien mogelijk proberen de nierfunctie te verbeteren, ureum en kreatinine omlaag
brengen, dialyse. Bij pruritus door nierinsufficiëntie is vet houden van de
huid zeer belangrijk. Antihistaminica zijn meestal weinig effectief, en gebruik
van antihistaminica bij de behandeling van jeuk bij patiënten met eindstadium
nierfalen wordt afgeraden, tenzij de jeuk wordt veroorzaakt door een allergische
reactie of aandoening. Middelen die ook bij neuropathische jeuk worden gegeven
zoals gabapentine en pregabaline kunnen helpen. In ernstige gevallen kan een
UVB-kuur worden gegeven. Naloxon, een opium-antagonist, zou ook een gunstig
effect hebben bij uremie (case reports). Zie verder onder
pruritus en onder
droge huid.
R/ 20% vaseline in cetomacrogolcrème,
of koelzalf, bij droge huid. Bij een minder droge huid ureumcrème of cetomacrogolcrème.
R/ levomentholcrème of andere
lokale antipruriginosa.
R/ gabapentine 1 dd 100 mg ante noctum. Zowel voor patiënten die dialyseren
(na dialyse) als patiënten die niet dialyseren. Het effect treedt binnen een
week op en is na ongeveer 4 weken te beoordelen. Zonodig per 4 weken ophogen
met 100 mg per dag tot een maximum dosis van 1 dd 300 mg.
R/ pregabaline
1 dd 25 mg ante noctum. Zowel voor patiënten die dialyseren (na dialyse) als
patiënten die niet dialyseren. Het effect treedt binnen 1 week op. Dosisverhoging
wordt niet aanbevolen.
R/ lichttherapie UVB, starten met 0.7 MED, kuur 7-20x.
Voor veel indicaties wordt lichttherapie niet meer vergoed door de zorgverzekeraars,
maar voor uremische pruritus nog wel.
Slechter gedocumenteerd zijn:
R/ antihistaminica (bij allergische oorzaak), vooral sederende antihistaminica
zoals hydroxyzine. Of overdag een moderne, s'avonds een sederende.
R/ Naloxon
(naltrexon) tab à 50 mg. Beginnen met een halve tab van 50 mg, na 1 uur andere
helft, daarna 1 dd 50 mg indien goed verdragen, zonodig Primperan er bij geven.

R/ Questran (colestyramine) sachets à 4 g. Starten met 3-4 sachets (12-16 g)
per dag, onderhoudsdosis 1-2 sachets per dag, maximaal 6 sachets per dag.
Referenties
1. |
Yosipovitch G, Bernhard JD. Chronic pruritus.
N Engl J Med 2013;368:1625-1634.
PDF |
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam
UMC.