Bij chronische nierinsufficiëntie (uremie) kan jeuk optreden. De jeuk wordt veroorzaakt door het ophopen van afvalstoffen in het bloed (verhoogd ureum, maar ook andere deels onbekende afbraakproducten), en ook door droge huid.

Therapie:
Indien mogelijk proberen de nierfunctie te verbeteren, ureum en kreatinine omlaag brengen, dialyse. Bij pruritus door nierinsufficiëntie is vet houden van de huid zeer belangrijk. Antihistaminica zijn meestal weinig effectief, en gebruik van antihistaminica bij de behandeling van jeuk bij patiënten met eindstadium nierfalen wordt afgeraden, tenzij de jeuk wordt veroorzaakt door een allergische reactie of aandoening. Middelen die ook bij neuropathische jeuk worden gegeven zoals gabapentine en pregabaline kunnen helpen. In ernstige gevallen kan een UVB-kuur worden gegeven. Naloxon, een opium-antagonist, zou ook een gunstig effect hebben bij uremie (case reports). Zie verder onder pruritus en onder droge huid.

R/ 20% vaseline in cetomacrogolcrème, of koelzalf, bij droge huid. Bij een minder droge huid ureumcrème of cetomacrogolcrème.
R/ levomentholcrème of andere lokale antipruriginosa.
R/ gabapentine 1 dd 100 mg ante noctum. Zowel voor patiënten die dialyseren (na dialyse) als patiënten die niet dialyseren. Het effect treedt binnen een week op en is na ongeveer 4 weken te beoordelen. Zonodig per 4 weken ophogen met 100 mg per dag tot een maximum dosis van 1 dd 300 mg.
R/ pregabaline 1 dd 25 mg ante noctum. Zowel voor patiënten die dialyseren (na dialyse) als patiënten die niet dialyseren. Het effect treedt binnen 1 week op. Dosisverhoging wordt niet aanbevolen.
R/ lichttherapie UVB, starten met 0.7 MED, kuur 7-20x. Voor veel indicaties wordt lichttherapie niet meer vergoed door de zorgverzekeraars, maar voor uremische pruritus nog wel.

Slechter gedocumenteerd zijn:
R/ antihistaminica (bij allergische oorzaak), vooral sederende antihistaminica zoals hydroxyzine. Of overdag een moderne, s'avonds een sederende.
R/ Naloxon (naltrexon) tab à 50 mg. Beginnen met een halve tab van 50 mg, na 1 uur andere helft, daarna 1 dd 50 mg indien goed verdragen, zonodig Primperan er bij geven.
R/ Questran (colestyramine) sachets à 4 g. Starten met 3-4 sachets (12-16 g) per dag, onderhoudsdosis 1-2 sachets per dag, maximaal 6 sachets per dag.




Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.