Striae (striemen, zwangerschapsstriemen, stretch marks) zijn lineaire laesies die ontstaan door overmatige uitrekking van het onderhuidse bindweefsel. De collageenvezels in de dermis zijn daarbij gaan wijken, ook de elastinevezels zijn gebroken. Doordat het proces traag verloopt blijft de epidermis intact, maar de textuur wordt afwijkend. De epidermis in de striae is atrofisch, het normale dermale papil patroon gaat verloren. In het begin steken de striae rood of roodbruin af tegen de omgeving, later (maanden tot jaren) verandert dit in lichtere beige, ivoorkleurige of huidkleurige tinten waardoor de striae minder zichtbaar worden. De laesies verlopen conform de huidlijnen, kunnen 1-10 cm breed en tot 20 cm lang worden. De functie van de huid blijft goed, het is alleen een cosmetisch probleem. Striae komen vaak voor (bij 90% van zwangeren, 70% van adolescente vrouwen, 40% van adolescente mannen, vooral sportbeoefenaars).



DD: linear focal elastosis (elastotic striae), mid-dermale elastolyse.

Striae distensae kunnen overal ontstaan waar de huid in korte tijd teveel wordt opgerekt. De belangrijkste oorzaken zijn zwangerschap en lactatie (buik en borsten, striae gravidarum), en de groeispurt in de puberteit (vooral dijen, billen, onderrug en borsten). Ook wordt het gezien bij overgewicht (buik, dijen, binnenzijde bovenbenen, bovenarmen), bij bodybuilders (armen, bovenbenen, borsten), en bij borstvergroting. Daarnaast kunnen striae ontstaan ten gevolge van zwakte van de collageenvezels door langdurig gebruik van lokale of systemische corticosteroïden, of door een overmaat aan interne bijnierschorshormoon (cortisol) productie. Deze variant heet striae atrophica en kan ontstaan zonder dat er sprake is geweest van overmatige oprekking (zie verder onder striae atrophica).

De striae tijdens de groeispurt in de puberteit (idiopathic striae atrophicae of puberty, adolescent striae) staan loodrecht t.o.v. de lengte groei, dus op de onderrug lopen ze horizontaal. Ze zijn niet geassocieerd met overgewicht. In het begin zijn ze roze of paars, ze kunnen ook licht verheven zijn in het begin (hypertrophic striae distensae). Na maanden tot jaren worden ze minder zichtbaar. Dit type striae komt zelden onder de 5 jaar voor, de hoogste incidentie is tussen 10 en 16 jaar (20-70%) bij meisjes en tussen 14 en 20 jaar (6-40%) bij jongens.



Soms is er een familiaal voorkomen. Generaliseerde striae komen voor bij:
- gebruik van systemische steroïden
- verhoogde bijnierschorsactiviteit (Cushing syndroom)
- hypofyse adenomen, ACTH overproductie, hypofyse tumoren, erfelijke ACTH syndromen
- groeispurt / groeihormoon overproductie of suppletie
- idiopathisch (b.v. familial striae distensae)
- in het kader van syndromen:
- Ehlers Danlos syndroom
- Marfan syndroom
- adrenocorticaal syndroom
- Prader Willie syndroom
- Cabezas syndroom
- cherubisme

Therapie:
Er is eigenlijk geen goede therapie voor striae. Ze worden vanzelf minder zichtbaar in de loop der jaren, maar verdwijnen niet. Van lokaal tretinoïne crème wordt enig effect beschreven in het vroege stadium. Er wordt uitbundig geadverteerd voor cosmetische crèmes en schoonheidsbehandelingen tegen striae, maar die zijn niet effectief. De rode component in het beginstadium kan minder zichtbaar worden gemaakt met vasculaire lasers zoals de 585 nm pulsed dye laser met lage energie niveau's (2-4 J/cm2), en met IPL (Intense pulsed light). Ook herhaalde chemische peeling met 15-20% trichloorazijnzuur wordt gesuggereerd.







Auteur(s):
dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam UMC.