Orale immunosuppressiva, zoals ciclosporine A (CsA), azathioprine (AZA), methotrexaat
(MTX), mycofenolzuur (MPA) en mycofenolaatmofetil (MMF) worden soms voorgeschreven
aan patiënten met chronische huidziekten. Deze medicatie wordt ook regelmatig
voorgeschreven aan jonge mannen met een kinderwens. Het is bekend dat paternaal
medicatiegebruik effect kan hebben op de fertiliteit, maar ook op het verloop
van de zwangerschap en de gezondheid van het kind. Ciclosporine kan veilig gebruikt
worden door mannen met een kinderwens. Er is geen eenduidige conclusie over
de risico’s en adviezen voor mannen met een kinderwens, die worden behandeld
met de immunosuppressiva AZA, MTX, MPA en MMF. Garritsen et al. verrichten literatuur
onderzoek naar het effect van deze medicatie, gebruikt door de man, op het verloop
van de zwangerschap. De meeste studies concludeerden dat er geen toegenomen
risico was op negatieve zwangerschapsuitkomsten of risico’s voor de gezondheid
van het kind. Toch werden vroeggeboorte, spontane abortus, laag geboortegewicht
en congenitale malformaties beschreven, met wisselende incidenties. In Nederland
is de kans op congenitale malformaties 3.74% (TNO-rapport). In de studies lagen
de percentages in de range 4.0-5.1% (iets verhoogd). Het risico op een spontane
abortus is in Nederland tussen de 10 en 15% voor vrouwen tussen 30 tot en met
34 jaar, en loopt op naar 18 tot 25% voor vrouwen van 35 tot en met 39 jaar
(NHG standaard miskraam). De percentages die in de studies werden gerapporteerd
(6.2-7.6%) lagen daar ver onder.
Drug |
Studies |
Zwangerschappen |
Vroeggeboorten |
Miskraam |
Ondergewicht |
Malformaties |
AZA en 6-MP |
14 |
642 |
16 |
40 (6.2%) |
6 |
33 (5.1%) |
MTX |
13 |
279 |
10 |
19 (6.8%) |
0 |
13 (4.6%) |
MPA en MMF |
4 |
392 |
21 |
30 (7.6%) |
8 |
16 (4.0%) |
6-MP 6 mercaptopurine; AZA azathioprine; MMF mycofenolaatmofetil; MPA mycofenolzuur;
MTX methotrexaat
Referenties
1. |
Garritsen FM, van den Broek MPH, van Zuilen
AD, Fidder HH, de Bruin-Weller MS, Spuls PI. Het effect van paternaal
gebruik van azathioprine, methotrexaat of mycofenolzuur op het verloop
van de zwangerschap en de gezondheid van het kind: een critically
appraised topic (CAT). Ned Tijdschr Dermatol Venereol 2017;27:359-279. |
2. |
Garritsen FM, van den Broek MPH, van Zuilen
AD, et al. Pregnancy and fetal outcomes after paternal exposure
to azathioprine, methotrexate or mycophenolic acid: a critically
appraised topic. Br J Dermatol 2017;176:866-877. |
3. |
Hindori-Mohangoo AD, Schönbeck Y, van der
Pal - de Bruin KM. Aangeboren afwijkingen in Nederland 2001-2012:
Gebaseerd op de landelijke perinatale registratie. TNO rapport,
2014. |
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam
UMC.