Tinea manuum (schimmelinfectie van de hand) is zeldzamer
dan voetschimmel en wordt meestal veroorzaakt door
Trichophyton
soorten. Ook
Candida kan een dermatomycose van de
hand veroorzaken, maar dat is zeldzaam. Candida kan zich wel nestelen in nagelriemen
en nagels van de hand infecteren. Trichophyton infecties kunnen zich manifesteren
als een
klassieke ringworm, meestal op de handrug
of op de strekzijde van de vingers, of als een
diffuse schilfering
en hyperkeratose van de handpalm, met accentuering van de handlijnen,
en soms als een
jeukende plaque met papeltjes en vesiculopustels,
en collerettes. De ringworm variant wordt meestal opgelopen door contact met
dieren (
zoöfiele fungi, o.a.
M. canis (hond
en kat),
T. verrucosum (vee),
T. mentagrophytes (knaagdieren),
T. equinum (paard)) of met aarde (
geofiele fungi,
o.a.
M. gypseum). De schilferende hyperkeratotische palmaire vorm van
tinea manuum zit meestal aan 1 hand, vaak de dominante hand, en wordt meestal
veroorzaakt door
antropofiele fungi zoals
T. rubrum,
Epidermophyton floccosum,
Trichophyton violaceum,
Trichophyton
interdigitale. Dit type tinea manuum kan worden opgelopen door krabben
aan tinea pedis of tinea cruris, en wordt vaak gezien in combinatie met tinea
pedis, meestal mocassin type dermatomycose van de voetzool en/of voetrand. De
jeukende plaque vorm met vesiculopustels wordt vaak veroorzaakt door
T.
rubrum,
T. mentagrophytes var. interdigitale of
Epidermophyton
floccosum, en soms door Candida.
Mycosen van de hand worden vooral
opgelopen bij een verstoorde huidbarièrre (eczeem, droge huid, wondjes, kloofjes)
of bij veel blootstelling aan vochtige omstandigheden (huishoudelijk werk, veel
handen wassen, langdurig handschoenen dragen, zweethanden). Ook als beroepsziekte
bij veehouders en dierenartsen die omgaan met vee. Andere besmettingsbronnen
zijn contact met andere personen met een mycose, dieren, aarde, tuingereedschap,
handdoeken.
![Tinea manuum (klik op foto voor vergroting) [bron: www.huidziekten.nl] Tinea manuum](../../../afbeeldingen/tinea-manuum-1z.jpg) |
![Tinea manuum (klik op foto voor vergroting) [bron: www.huidziekten.nl] Tinea manuum](../../../afbeeldingen/tinea-manuum-2z.jpg) |
tinea
manuum |
candida
manuum |
DD:
eczema manuum,
acrovesiculeus
eczeem, eczema tyloticum (
eczema hyperkeratoticum
et rhagadiforme),
candida,
psoriasis,
post-steptococcal desquamation,
keratosis palmoplantaris,
dyshidrosis lamellosa sicca,
papular purpuric
gloves and socks syndrome.
Therapie:Locale antimycotica
2 dd gedurende 4 weken.
R/ Miconazol Zalf FNA (miconazolnitraat 2% (20 mg/g)
in cetomacrogolzalf).

R/ Myk (sulcanozol 1%) lotion 20 ml.

R/ Myk (sulcanozol 1%) crème, tube à 30 g.

R/ Daktarin (miconazol 2%) crème, tube à 30 g, strooipoeder 20 g, tinctuur (applicatievloeistof)
30 ml.

R/ Lamisil (terbinafine 1%) crème, tube à 15 g, huidspray 15 ml, oplossing 'Once'
4 ml.

R/ Lamisil (terbinafine 1%) dermgel, tube à 15 g.

R/ Clotrimazolcrème 1%, tube à 20 g.

R/ Clotrimazolzalf 1% FNA (unguentum clotrimazoli 1% FNA), tube à 30 g.

Clotrimazolzalf FNA werd opgenomen in het FNA als alternatief voor miconazol
vanwege de interactie die miconazol soms kan geven met orale antistolling (coumarine).
Het werd ook vergoed, als FNA preparaat. In 2015 zijn echter diverse preparaten
waaronder deze door de zorgverzekeraars uit de vergoeding gegooid.
R/ Canesten
foot (clotrimazol 1%), tube à 20 g, huidspray 25 ml, strooipoeder 30 g.

R/ Canesten skin (clotrimazol 1%), tube à 30 g.
Bij onvoldoende effect systemische antimycotica.
R/ terbinafine 1 dd
250 mg gedurende 4 weken.
R/ itraconazol 1 dd 100 mg gedurende 4 weken.
R/ fluconazol 1 dd 50 mg gedurende 4 weken.
R/ griseofulvine 1 dd 500 mg
gedurende 4-8 weken.
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam
UMC.