Het
serum tryptase kan worden bepaald om
systemische mastocytose uit te sluiten, maar ook om aan te
tonen dat er een
mestcel-gemedieerde allergische reactie
heeft plaatsgevonden. Bijvoorbeeld na een syncope waarbij een allergische reactie
wordt vermoed. Ook bij
TMEP (
telangiectasia macularis eruptiva perstans)
kan het worden bepaald. De referentiewaarde voor tryptase is < 11.4 μg/l (< 11.4
ng/ml). Een hogere waarde dan 11.4 μg/l is een teken dat er mestceldegranulatie
heeft plaatsgevonden. De basale tryptaseconcentratie is voor een persoon vaak
constant. De normale waarden zijn afhankelijk van de leeftijd (zie tabel) en
liggen meestal een stuk lager dan de afkapwaarde van 11.4 ng/ml.
Normale waarden serum tryptase: |
leeftijd |
2.5e percentiel |
mediaan |
97.5e percentiel |
0-9 jr |
1.74 μg/l |
3.92 μg/l |
8.74 μg/l |
10-19 jr |
1.52 μg/l |
3.33 μg/l |
7.28 μg/l |
20-29 jr |
1.48 μg/l |
3.31 μg/l |
7.44 μg/l |
30-39 jr |
1.52 μg/l |
3.71 μg/l |
8.35 μg/l |
40-49 jr |
1.72 μg/l |
3.80 μg/l |
8.40 μg/l |
50-59 jr |
1.97 μg/l |
4.40 μg/l |
9.82 μg/l |
60-69 jr |
2.09 μg/l |
4.77 μg/l |
10.9 μg/l |
70+ |
2.12 μg/l |
5.37 μg/l |
13.6 μg/l |
Slot et al.
De kans op
systemische mastocytose is verhoogd als het serum tryptase
hoger is dan 20 μg/l, en vooral als het sterk verhoogd is (>75 μg/l). Een
waarde > 20 μg/l is een diagnostisch minor criterium voor systemische mastocytose,
maar er worden ook altijd andere testen gedaan zoals de D816V mutatie in KIT
in bloed en bepaling van MH/MIMA in urine. Vrijgekomen histamine wordt in het
bloed enzymatisch gedeactiveerd en als histaminemetabolieten methylhistamine
(MH) en methylimidazolazijnzuur (MIMA) uitgescheiden in de urine. De referentiewaarden
voor volwassenen zijn voor MH < 150 μmol/mol kreat en voor MIMA 0.9-1.9 millimol/mol
kreat. De excretie van histaminemetabolieten in de urine is leeftijdsafhankelijk
en bij kinderen hoger dan bij volwassenen. Hoge waarden kunnen ook gevonden
worden bij hematologische maligniteiten met toename van basofiele granulocyten,
zoals chronische myeloide leukemie (CML) en polycythemia vera.
Aanwezigheid
van een D816V mutatie in KIT in bloed, of een tryptase > 20 μg/l in combinatie
met verhoogd MH/MIMA is een indicator voor systemische mastocytose. Sluit systemische
mastocytose bij volwassen niet uit bij normale waarden voor tryptase in bloed
en/of MH/MIMA in urine.
Referenties
1. |
Slot MC, Claessen LHJ, Bons JAP, Menheere
PPCA, Nieuwhof CMG, de Boer D. Referentiewaarden voor tryptase
zijn in de algemene populatie leeftijds-afhankelijk. Ned
Tijdschr Allergie Astma Klin Immunol 2022;22(4):123-128. |
2. |
Mastocytose. Richtlijnendatabase
Federatie Medisch Specialisten (richtlijnendatabase.nl/richtlijn/mastocytose).
PDF |
Auteur(s):dr. Jan R. Mekkes. Dermatoloog, Amsterdam
UMC.